عصر غیبت

عثمان بن سعید پس از وفاتش مامور شد تا پسرش محمد را به عنوان نایب امام به شیعیان معرفی کند، دوران نیابت محمد بن عثمان دورانی طولانی و سخت بود، فشار و اختناق اعمال شده از جانب عباسیان، انحرافات دینی و فرقه‌ای، القاء شبهات گوناگون و حرکت‌های رو به گسترش اسماعیلیان از مهم‌ترین مشکلاتی بود که وی با آنان درگیر بود، محمد بن عثمان در سال ۳۰۵ درگذشت و حسین بن روح نوبختی به نیابت امام منصوب شد. او از مردم قم بود و مدت‌ها از دستیاران محمد بن عثمان بود او با تدبیر و کیاست خود توانست در اوج بحران اوضاع مساعدی برای جامعه شیعی فراهم سازد و تا حد ممکن از فشارهای که از طرف حکومت به آنها اعمال می‌شد بکاهد، سیاست دینی وی به گونه‌ای بود که هیچ تنش و عکس العملی را علیه شیعیان پدید نمی‌آورد او توانسته بود با اعمال تقیه شدید چنین جوی را به وجود آورد.
مثلاً او در مجلسی در حضور علمای اهل سنت به گونه‌ای درباره عمر و ابوبکر صحبت کرد که همگان را به تعجب واداشت و هرگونه بدبینی و سوءظن سنیان را نسبت به او برطرف ساخت بدین ترتیب دوران طولانی نیابت وی بهترین ایام غیبت صغری برای شیعیان بود زیرا او در دربار عباسیان نفوذ کرده بود و سختگیری‌ها و فشارها به شیعیان به حداقل رسیده بود.